Podsumowaniem realizacji projektu było spotkanie, które odbyło się 22 czerwca br. w Przedszkolu Specjalnym funkcjonującym w Powiatowym Zespole Szkół i Placówek Specjalnych w Legionowie. W spotkaniu, oprócz Dyrekcji Placówki p. Ewy Lewickiej i nauczycieli zaangażowanych w realizację projektu, uczestniczyli również p. Michał Kobrzyński – Członek Zarządu Powiatu Legionowskiego, p. Jacek Rawa – Kierownik Wydziału Wdrażania Projektów EFS Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych, przedstawiciele Starostwa Powiatowego w Legionowie, gmin powiatu oraz instytucji związanych z edukacją, pomocą społeczną i rynkiem pracy. Podczas spotkania, w formie prezentacji multimedialnej p. Ewa Lewicka – Dyrektor PZSiPS oraz p. Justyna Ubowska-Gendek – nauczyciel prowadzący terapię behawioralną, zaprezentowały efekty realizacji projektu.  Podkreśliły, że w roku szkolnym 2016/2017 każde dziecko objęte wsparciem projektu uczestniczyło w zajęciach indywidualnych takich jak logopedia, AAC-alternatywne i wspomagające metody komunikacji, integracja sensoryczna, terapia behawioralna a także w zajęciach  psychologicznych i pedagogicznych. Przedszkolaki brały również udział w zajęciach grupowych z gimnastyki korekcyjnej, muzykoterapii i dogoterapii. Dzieci, wraz z opiekunami, wyjeżdżały na basen, do centrum kreatywnej zabawy oraz do stadniny koni na zajęcia z hipoterapii. Maluchy brały również aktywny udział w koncertach muzyczno–edukacyjnych o charakterze terapeutycznym oraz wyjeździe edukacyjno-terapeutycznym Zielone Przedszkole, którego celem była generalizacja wiedzy oraz wdrażanie dzieci do większej samodzielności w różnych obszarach rozwoju. Na uwagę zasługuje fakt, że wszystkie realizowane zajęcia były dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości komunikacyjnych, poznawczych, sensomotorycznych oraz społeczno-emocjonalnych dzieci uczestniczących w projekcie.

Projekt realizowany był od kwietnia 2016 roku a jego głównym celem było wyrównywanie szans edukacyjnych 16 dzieci z autyzmem, dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi w wieku 3–8 lat, poprzez wzrost dostępności do edukacji przedszkolnej i organizację dodatkowych zajęć specjalistycznych, odpowiadających na zdiagnozowane deficyty rozwojowe dzieci. Cel ten został osiągnięty, czego przykładem był imponujący występ przedszkolaków uczestniczących w projekcie, przygotowany przez nauczycieli realizujących zajęcia projektowe. Przedstawienie „Dzieci nasz skarb” wywołało wiele emocji i wzruszeń wśród zaproszonych gości. Goście mieli okazję obejrzeć również występ pt. „Toca-Toca” w wykonaniu  absolwentów przedszkola specjalnego. Miłym akcentem były również podziękowania złożone przez rodziców dzieci uczestniczących w projekcie na ręce osób zaangażowanych w jego realizację. Na zakończenie spotkania, goście zaproszeni zostali do zwiedzenia Przedszkola Specjalnego i obejrzenia sprzętu specjalistycznego oraz pomocy dydaktycznych, zakupionych w ramach realizacji projektu, wykorzystywanych do prowadzenia terapii z alternatywnych i wspomagających metod komunikacji, terapii behawioralnej i integracji sensorycznej.

30 czerwca br. zakończy się realizacja projektu „Dziecko w wieku przedszkolnym – aktywny partner w edukacji, komunikacji oraz zabawie. Projektowanie sytuacji edukacyjnych ukierunkowanych na rozwój umiejętności komunikacyjnych i społecznych u dzieci z autyzmem i niepełnosprawnych intelektualnie”. Podkreślić jednak należy, że część zajęć będzie kontynuowana w ramach środków własnych powiatu, gdyż terapia dziecka z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi to długa i pracochłonna droga, a jej efekty widoczne są często dopiero po dłuższym czasie. Jak podkreślają terapeuci prowadzący zajęcia z przedszkolakami – „Działając systematycznie, metodą małych kroków, można umożliwić dzieciom osiągnięcie sukcesów, na miarę ich potencjału, co jest szczególne istotne w kontekście zbliżającego się rozpoczęcia nauki w szkole”.

Projekt współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Osi priorytetowej X „Edukacja dla rozwoju regionu”, Działania 10.1 „Kształcenie i rozwój dzieci i młodzieży”, Podziałania 10.1.4 „Edukacja przedszkolna” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.

Podczas wyjazdu realizowany był cykl tematyczny „Księżniczki i rycerze”, przygotowany przez nauczycieli prowadzących zajęcia w ramach projektu. Dzieci, z zastosowaniem różnorodnych metod terapii, wraz z opiekunami poznawały bajkowy świat księżniczek i rycerzy. Wszystkie dzieci zostały w dniu wyjazdu podzielone na trzy grupy: Królestwo Zamkowego Wzgórza, Królestwo Złotej Korony, Królestwo Dwóch Mieczy. Każdy z uczestników wycieczki otrzymał sakiewkę w którą miał zbierać kolorowe szkiełka (szlachetne kamienie), które otrzymywał za prawidłowe wykonanie zadania
i pożądane zachowanie.

Pierwszego dnia uczestnicy wyjazdu zwiedzali Zespół Pałacowo-Parkowy w Sannikach. Na terenie parku zorganizowana została gra terenowa „Poszukiwanie zaginionych księżniczek”. Dzieci poszukiwały ukrytych nauczycielek (księżniczek) i wykonywały zadania prezentowane przez nauczycielki. Po grze nastąpiła uroczysta koronacja księżniczek i pasowanie rycerzy. Każda dziewczynka otrzymała koronę i spódniczkę tiulową a chłopiec tarczę i miecz. Po południu dzieci brały udział w animacji „Poznajemy świat księżniczek i rycerzy”. Przebrani za rycerzy i księżniczki rodzice wraz z nauczycielami przygotowali teatrzyki o tematyce królewsko-rycerskiej. Dzieci tworzyły scenografie do teatrzyków, za pomocą gąbek malowały cegły na szarym papierze. Wieczorem dzieci wzięły udział w grze terenowej po okolicy ośrodka, gdzie obserwowały zjawiska przyrodnicze oraz uczyły się zasad poszanowania przyrody.

Kolejnego dnia dzieci wzięły udział w przejażdżce bryczką konną. Następnie ratowały księżniczkę z rąk groźnego smoka. Musiały wykonać serię żądań smoka, wykazać się odwagą
i sprytem aby uwolnić piękną księżniczkę. Wieczorem wszyscy wzięli udział w ognisku z kiełbaskami na którym podsumowano punkty zdobyte przez dzieci (kamyki w sakiewkach) i wręczono zasłużone nagrody. Ostatni dzień na wycieczce minął na zwiedzaniu płockiego Zoo i rejsie statkiem po Wiśle.

Podczas wyjazdu, poprzez udział w przygotowanych animacjach i grach terenowych, dzieci doskonaliły samodzielność oraz umiejętność efektywnego działania w zespole i skutecznego komunikowania się w różnych sytuacjach. Podczas wspólnego spędzania czasu oraz różnorodnych zabaw pogłębiały również swoje relacje z rodzicami. Przedszkolaki podczas pobytu poznawały tajemnice lasu, brały udział teatrzykach i różnorodnych konkursach. Uczestniczyły także w zajęciach indywidualnych z AAC-alternatywnych i wspomagających metod komunikacji, terapii behawioralnej oraz zajęciach psychologicznych prowadzonych przez terapeutów, z którymi pracują od początku realizacji projektu. Podkreślić należy, że wszystkie organizowane animacje i gry trenowe dostosowane były do wieku i możliwości intelektualnych i fizycznych dzieci.

Projekt „Dziecko w wieku przedszkolnym – aktywny partner w edukacji, komunikacji oraz zabawie. Projektowanie sytuacji edukacyjnych ukierunkowanych na rozwój umiejętności komunikacyjnych i społecznych u dzieci z autyzmem i niepełnosprawnych intelektualnie” współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Osi priorytetowej X „Edukacja dla rozwoju regionu”, Działania 10.1 „Kształcenie i rozwój dzieci i młodzieży”, Podziałania 10.1.4 „Edukacja przedszkolna” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.

Od września 2016 r. do 30 czerwca 2017 r. w Przedszkolu Specjalnym funkcjonującym w Powiatowym Zespole Szkół i Placówek Specjalnych w Legionowie, dzięki pozyskanym przez Powiat Legionowski środkom z Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowany jest projekt pt. „Dziecko w wieku przedszkolnym – aktywny partner w edukacji, komunikacji oraz zabawie. Projektowanie sytuacji edukacyjnych ukierunkowanych na rozwój umiejętności komunikacyjnych i społecznych u dzieci z autyzmem i niepełnosprawnych intelektualnie”. W ramach projektu 16 dzieci z niepełnosprawnościami uczestniczy w dodatkowych zajęciach specjalistycznych. Jak pisaliśmy w poprzednich artykułach, są to zarówno zajęcia indywidualne, takie jak: terapia behawioralna, terapia logopedyczna, AAC-alternatywne i wspomagające metody komunikacji, integracja sensoryczna, zajęcia z pedagogiem i psychologiem, jak również zajęcia grupowe z zakresu dogoterapii, muzykoterapii i gimnastyki korekcyjnej. Przedszkolaki uczestniczą również w wyjazdach na zajęcia z hipoterapii, na basen i do sali aktywności ruchowej.

Jedną z istotnych form wspierania rozwoju dzieci objętych wsparciem projektu są indywidualne zajęcia z logopedii. Logopedia, to nauka zajmująca się kształtowaniem właściwej mowy w okresie jej rozwoju, doskonaleniem w późniejszych latach, a także usuwaniem różnego rodzaju wad i zaburzeń mowy. Cele prowadzonej w ramach projektu terapii logopedycznej są różne, w zależności od podłoża i charakteru problemów z mową. Najkrócej rzecz ujmując, cele terapii logopedycznej to: usuwanie zaburzeń mowy, przywracanie mowy w przypadku jej utraty, nauczanie mowy, która się nie wykształciła, wyrównywanie opóźnień rozwoju mowy, wypracowanie odpowiedniego poziomu sprawności językowej czy likwidacja przyczyn i skutków pierwotnych oraz skutków wtórnych, do których zalicza się zarówno psychologiczne, jak i pedagogiczne konsekwencje zaburzeń mowy. Typowymi elementami terapii logopedycznej są: ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne, ćwiczenia oddechowe i fonacyjne, ćwiczenia w rozumieniu i nadawaniu mowy (tu także ćwiczenia artykulacyjne) oraz ćwiczenia usprawniające słuch fonematyczny. Terapia logopedyczna może czasem przypominać zabawę z dzieckiem. Zabawą samą w sobie jednak nie jest. W zależności od rodzaju zaburzeń mowy, terapia logopedyczna jest mniej lub bardziej czasochłonną pracą: logopedy, dziecka i jego rodziców. Logopeda wprowadza więc życzliwą, bezpieczną atmosferę w trakcie zajęć, musi jednak skłonić dziecko do wykonania zaplanowanych działań, określonych zadań, które służą terapii. W zależności od rodzaju problemu jaki ma dziecko, terapia logopedyczna przechodzi przez różne etapy, a logopeda stosuje różne zabawy, ćwiczenia i zadania. Terapia logopedyczna pomimo, że czasem bywa długotrwała, poprawia jakość komunikacji, a co za tym idzie, wpływa pozytywnie na kontakty dzieci z rówieśnikami. Dziecko osiąga sukces terapeutyczny w postaci poprawy stanu mowy i wymowy. Zajęcia z logopedą pozwalają rozwijać komunikację językową dzieci, usprawniać umiejętności wypowiadania się, wyrównywać opóźnienia mowy, korygować wady wymowy u dzieci poprzez liczne ćwiczenia artykulacyjne, słuchowe, fonacyjne i oddechowe oraz stymulować rozwój poznawczo-językowy. Wzmocnieniu ulegają procesy związane z: pamięcią, uwagą, autokontrolą słuchową, wzrokiem i ruchem. „Terapia logopedyczna daje szansę na przezwyciężenie dzieciom trudności związanych z mówieniem, rozumieniem, a nawet czytaniem i pisaniem” - wyjaśnia prowadząca terapię logopedyczną p. Jolanta Sochala.

Zajęcia z psychologiem, to kolejne zajęcia indywidualne realizowane w ramach projektu. Polegają one na stymulowaniu rozwoju psychicznego dzieci ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi, poprzez ćwiczenia funkcji poznawczych, percepcyjnych, emocjonalnych oraz interpersonalnych. Niepełnosprawność intelektualna oraz autyzm to całościowe zaburzenia rozwoju, w związku z tym dotykają każdej sfery funkcjonowania dziecka. Dlatego też podczas zajęć z psychologiem, realizowane są ćwiczenia z zakresu: stymulowania rozwoju poznawczego, usprawniania motoryki dużej i małej, usprawniania komunikacji, wspierania rozwoju społecznego i emocjonalnego, rozwijania umiejętności zabawy, eliminowania zachowań niepożądanych oraz podnoszenia sprawności w zakresie samoobsługi i samodzielności. W zakresie stymulowania rozwoju poznawczego, dzieci objęte zajęciami podnoszą poziom adekwatnego reagowania na proste i bardziej złożone polecenia terapeuty, usprawniają bierną oraz czynną znajomość kolorów, figur geometrycznych i przedmiotów z ich najbliższego otoczenia. Podczas zajęć z psychologiem przedszkolaki mają okazję ćwiczyć odnajdowanie się w schemacie własnego ciała i znajomość poszczególnych jego części. Dzieci trenują przekraczanie linii środka ciała oraz ruchy naprzemienne. Ponadto doskonalą prawidłowy chwyt narzędzia pisarskiego i podnoszą sprawność w zakresie grafomotoryki, co ma niezwykle istotne znaczenie w kontekście zbliżającego się rozpoczęcia nauki
w szkole. W zakresie usprawniania komunikacji, dzieci mają szansę pracować nad umiejętnością funkcjonalnego porozumiewania się z osobą dorosłą, bez względu na to, czy posługują się mową werbalną, czy też metodami komunikacji alternatywnej. Podczas zajęć nieustannie wykorzystywane są sytuacje prowadzące do rozwoju społecznego i emocjonalnego. „Jako psycholog, kładę nacisk na doskonalenie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, jak również przyswajanie norm i zasad powszechnie obowiązujących w grupie przedszkolnej i społeczeństwie. Dążę również do rozwijania u dzieci umiejętności samodzielnej, adekwatnej do wieku zabawy, co udaje się wypracowywać w dużej mierze dzięki wykorzystywanej technice planów na samodzielną aktywność. Inne metody pracy takie, jak wygaszanie i wdrażanie procedur proaktywnych, służą do eliminowania zachowań niepożądanych, a mianowicie takich, które utrudniają codzienne funkcjonowanie dzieci w społeczeństwie i nabywanie przez nie kluczowych umiejętności. Moja uwaga podczas prowadzonych zajęć koncentruje się wokół podnoszenia sprawności w zakresie samodzielności każdego dziecka. W sposób szczególny dotyczy to umiejętności samoobsługowych. Starania te mają na celu budowanie w dzieciach poczucia sprawności i kompetencji, a także wyrównywanie szans na polu edukacyjnym i społecznym” - wyjaśnia prowadząca zajęcia p. Joanna Czech.

             Po wytrwałej pracy na terapii logopedycznej i zajęciach z psychologiem przedszkolaki raz w miesiącu wyjeżdżają do centrum kreatywnej zabawy. W interaktywnych wnętrzach na dzieci czeka bezkresny ocean pomysłów i niekończąca się zabawa rozwijająca motorykę ruchową oraz sensorykę pod okiem wykwalifikowanych animatorów. Podczas 2-godzinnych wizyt w centrum kreatywnej zabawy przedszkolaki uczestniczą w zorganizowanych zajęciach tematycznych oraz korzystają z różnorodnych sal aktywności gdzie budują z klocków, bawią się w sklep, korzystają z suchego basenu z piłeczkami, korytarzy z przeszkodami i zjeżdżalni. Dziewczynkom największą radość sprawia komnata piękna, z której wychodzą wymalowane i przebrane w szaty księżniczek. „Dotychczas nasze przedszkolaki brały udział w zajęciach plastycznych, kulinarnych, ceramicznych i muzyczno-ruchowych, a ostatnio robiły piękne girlandy z papieru. Przede wszystkim jednak, zajęcia te, oprócz rozwijania wyobraźni i kreatywności, dają dzieciom mnóstwo radości. Celem tych wyjazdów jest przede wszystkim stworzenie dzieciom możliwości przeżywania radości i zadowolenia, przejawiania inicjatywy i twórczości, odczuwania odprężenia psychicznego i relaksu, nawiązywania dobrych kontaktów z innymi oraz uczenia się współpracy i życia w zespole” - komentuje p. Grażyna Adamczyk organizator tych wyjazdów.

Z dniem 30 czerwca br. zakończy się realizacja projektu „Dziecko w wieku przedszkolnym – aktywny partner w edukacji, komunikacji oraz zabawie. Projektowanie sytuacji edukacyjnych ukierunkowanych na rozwój umiejętności komunikacyjnych i społecznych u dzieci z autyzmem
i niepełnosprawnych intelektualnie”. Podkreślić jednak należy, że część zajęć będzie kontynuowana w ramach środków własnych powiatu, bo terapia dziecka z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi to długa i pracochłonna droga, a jej efekty widoczne są często dopiero po dłuższym czasie.
Jak podkreślają terapeuci prowadzący zajęcia z przedszkolakami – „Działając systematycznie, metodą małych kroków, można umożliwić dzieciom osiągnięcie sukcesów, na miarę ich potencjału, co jest szczególne istotne w kontekście zbliżającego się rozpoczęcia nauki w szkole”. Podkreślić należy, że wszystkie działania podejmowane w ramach projektu mają ukształtować w dziecku takie umiejętności, by w przyszłości umiało komunikować się z otoczeniem oraz w pełni uczestniczyć w życiu społecznym. Zajęcia będą kontynuowane przy wykorzystaniu pomocy dydaktycznych i specjalistycznego sprzętu, który został zakupiony ze środków projektu. Będzie on wykorzystywany w szczególności do prowadzenia zajęć z alternatywnych i wspomagających metod komunikacji, terapii behawioralnej i integracji sensorycznej.

Projekt „Dziecko w wieku przedszkolnym – aktywny partner w edukacji, komunikacji oraz zabawie. Projektowanie sytuacji edukacyjnych ukierunkowanych na rozwój umiejętności komunikacyjnych i społecznych u dzieci z autyzmem i niepełnosprawnych intelektualnie” współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Osi priorytetowej X „Edukacja dla rozwoju regionu”, Działania 10.1 „Kształcenie i rozwój dzieci
i młodzieży”, Podziałania 10.1.4 „Edukacja przedszkolna” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.

Ewa Górecka

Jedną z istotnych form wspierania rozwoju dzieci objętych wsparciem projektu są indywidualne zajęcia  z terapii behawioralnej. Celem terapeutycznym tych zajęć jest przede wszystkim kształtowanie  u dziecka jak największej ilości zachowań adaptacyjnych, które wpłyną na jego niezależność i umożliwią mu efektywne funkcjonowanie w środowisku. Ponadto terapia behawioralna ma zmniejszyć ilość zachowań zakłócających funkcjonowanie i naukę dziecka oraz utrzymać efekty w terapii w czasie. Możliwe staje się to poprzez zastosowanie takich metod i technik jak: systemy motywacyjne, kształtowanie, generalizacja, uczenie w odrębnych próbach, uczenie incydentalne, plany aktywności, czy łańcuchy zachowań. Zdecydowana większość dzieci ze spektrum autyzmu nie potrafi wykorzystać naturalnych sytuacji edukacyjnych, aby uczyć się nowych umiejętności. Dlatego też w terapii zasadniczą kwestią jest stworzenie dziecku środowiska odpowiednio do niego dostosowanego oraz zastosowanie technik uczenia, które umożliwią nabywanie przez nie umiejętności potrzebnych im w codziennym funkcjonowaniu. Głównymi celami terapii behawioralnej jest rozwijanie zachowań deficytowych takich jak mowa, zabawa, samodzielność w samoobsłudze, redukowanie zachowań niepożądanych np. agresja, autoagresja, oraz generalizowanie i utrzymywanie efektów terapii. Aby móc realizować wyżej wymienione cele, terapeuci behawioralni dbają o to, by w proces terapii włączać również innych nauczycieli
i pracowników przedszkola oraz rodziców i opiekunów dzieci wyjaśnia prowadząca terapie
p. Magdalena Żukowska.

      Innym rodzajem zajęć indywidualnych stymulujących rozwój dzieci są indywidualne zajęcia pedagogiczne, prowadzone przez wykwalifikowanych pedagogów terapeutów. Wiek przedszkolny jest okresem wrażliwości edukacyjnej, w którym neuroplastyczność mózgu jest szczególnie wysoka. Oznacza to, iż różnorodne działania stymulujące jego aktywność w tym okresie mogą przynieść dużo większe efekty, niż działania podejmowane w późniejszych okresach życia. Dlatego też, prowadzone zajęcia z pedagogiem mają na celu dostarczenie dzieciom takiej stymulacji, która usprawni pracę zmysłów i różne funkcje psychomotoryczne, dzięki którym mogą one poznawać świat i rozwijać nowe umiejętności. Szczególną zaletą tych zajęć jest przede wszystkim ich forma - czyli indywidualna praca z dzieckiem, która pozwala na pełniejsze poznanie dziecka oraz dostosowanie działań do jego potrzeb i możliwości, intensyfikację pracy a w perspektywie osiągnięcie lepszych efektów wspólnej pracy. Jest to niezmiernie ważne ze względu na różne deficyty rozwojowe dzieci i konieczność stosowania metod i środków odpowiadających ich wymaganiom. Przykładem jest, opisana powyżej, metoda behawioralna, szczególnie przydatna w pracy z dziećmi z autyzmem, stosowana również podczas zajęć z pedagogiem, która wymaga pracy indywidualnej, zwłaszcza w początkowym okresie.

Od czasu rozpoczęcia realizacji projektu tj. od września 2016 roku, minęło ponad pół roku
i z satysfakcją można zobaczyć już efekty pracy pedagogicznej. U dzieci, poprawie uległa przede wszystkim praca zmysłów: percepcja wzrokowa i słuchowa, które umożliwiają odbiór informacji. Wzrosła też ich sprawność motoryczna, warunkująca działanie młodego człowieka, nabywanie przez niego nowych umiejętności i poznawanie otaczającego świata. Rozwinęły się umiejętności związane
z logicznym myśleniem  i pamięcią, rozumieniem sytuacji i pojęć oraz komunikacja i mowa. Dzieci zaczęły też nabywać umiejętności warunkujące powodzenie w ich przyszłej edukacji, takie jak: umiejętność skupienia wagi, koncentracja na zadaniu, nawiązywanie kontaktu i współpraca
z terapeutą. Bardzo ważnymi doświadczeniami jest też czerpanie satysfakcji z własnych sukcesów
i idąca za tym motywacja do podejmowania wysiłku. Są to skarby, przydatne w całej dalszej karierze edukacyjnej tych młodych ludzi. Bardzo dobrze się stało, że mogą je one otrzymać w tym ważnym dla nich, pod względem rozwojowym, okresie życia – wyjaśnia prowadząca zajęcia pedagogiczne
p. Urszula Witaszczyk.

Kolejnymi zajęciami w których uczestniczą nasze przedszkolaki jest hipoterapia. Dzieci wspólnie z opiekunami wyjeżdżają dwa razy w miesiącu do stadniny koni, gdzie pod okiem wykwalifikowanych terapeutów poddawane są rehabilitacji psycho-ruchowej z wykorzystaniem konia i elementów jazdy konnej. Hipoterapia jest metodą leczniczą stanowiącą bardzo istotne ogniwo szeroko pojętej terapii kompleksowej, czyli oddziałującej jednocześnie ruchowo, sensorycznie, psychicznie i społecznie. Praca terapeutyczna w hipoterapii ma na celu również zrozumienie samego siebie, a także reorganizację sposobu nawiązywania kontaktów oraz komunikowania się dziecka
z najbliższym otoczeniem i ze światem zewnętrznym. Terapia niepełnosprawnych z zastosowaniem metody hipoterapii obejmuje głównie osoby niepełnosprawne ruchowo, sensorycznie i umysłowo. Innym bardzo poważnym schorzeniem, poddawanym terapii hipoterapią, jest zespół objawów zwanych autyzmem. Dla naszych przedszkolaków hipoterapia jest metodą pomocną w usprawnianiu dysfunkcji  związanych z zaburzeniami integracji sensorycznej jak i poprawą ogólnej sprawności fizycznej. Kontakt z koniem dostarcza dzieciom wielu doznań ruchowych, zmysłowych, pomaga rozwijać poczucie odpowiedzialności, daje poczucie decydowania (choćby wybranie kierunku jazdy przez trzymanie wodzy), dodaje pewności siebie. Jazda konna sprzyja niewątpliwie odprężeniu.
Po łagodnej, mającej wrażenie kołysania jeździe zdarza się niektórymi naszym przedszkolakom usnąć przytulonym do konia. Nasze maluchy wierzą, że koń jest ich przyjacielem, czują się w jego obecności bezpieczne, komentuje p.  Agnieszka Łuniewicz - Stępniak.

W kolejnym artykule opisane zostaną kolejne formy wsparcia, skierowane do dzieci
z przedszkola specjalnego realizowane w ramach projektu pt. „Dziecko w wieku przedszkolnym – aktywny partner w edukacji, komunikacji oraz zabawie. Projektowanie sytuacji edukacyjnych ukierunkowanych na rozwój umiejętności komunikacyjnych i społecznych u dzieci z autyzmem
i niepełnosprawnych intelektualnie”.

Projekt współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Osi priorytetowej X „Edukacja dla rozwoju regionu”, Działania 10.1 „Kształcenie i rozwój dzieci
i młodzieży”, Podziałania 10.1.4 „Edukacja przedszkolna” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.